·
English
Μια φωτογραφική έκθεση θα τεκμηριώσει την… υψηλή τεχνολογία των υδατικών πόρων και υγρών αποβλήτων στην αρχαία Κρήτη!
Η έκθεση θα γίνει παράλληλα με το διεθνές συνέδριο τεχνολογικών υδατικών πόρων σε αρχαίους πολιτισμούς που οργανώνει η Διεθνής Εταιρεία Νερού (IWA) θέλοντας να δείξει τις προωθημένες υδραυλικές και υγειονομικές τεχνικές που χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοί μας στη διαχείριση του νερού.
Η μινωική Κρήτη και ολόκληρη η αρχαία Ελλάδα είχαν αναπτύξει τέτοια συστήματα ύδρευσης, κατασκευές και χρήσεις λουτρών και άλλων εγκαταστάσεων υγιεινής, καθώς και συστήματα αποχέτευσης και διάθεσης των υγρών αποβλήτων και των νερών της βροχής.
Η έκθεση θα γίνει από τις 24 Οκτωβρίου έως τις 4 Νοεμβρίου στο Ηράκλειο με συνδιοργανωτές τη Νομαρχία Ηρακλείου και την Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία Κρήτης.
Στην έκθεση θα υπάρχουν 70 φωτογραφίες από την ανατολική, δυτική και κεντρική Κρήτη που καλύπτουν από την μινωική έως την οθωμανική περίοδο.
Αρχαιολογικές και άλλες μαρτυρίες υποδεικνύουν ότι στην Κρήτη, κατά τη διάρκεια της μέσης μινωικής περιόδου, εφαρμόστηκαν προωθημένες υδραυλικές και υγειονομικές τεχνικές στη διαχείριση του νερού των μινωικών οικισμών. Αυτές συμπεριλαμβάνουν την κατασκευή υδραγωγείων, πηγαδιών, στερνών και άλλων υδραυλικών τεχνολογιών, συστημάτων υδροδότησης, την κατασκευή και χρήση λουτρών και άλλων εγκαταστάσεων υγιεινής, καθώς και συστημάτων αποχέτευσης και διάθεσης των υγρών αποβλήτων και των νερών της βροχής. Η υδραυλική και αρχιτεκτονική λειτουργία των συστημάτων υδροδότησης και αποχέτευσης στα ανάκτορα και τους οικισμούς, θεωρούνται ως ένα από τα πιο αξιόλογα χαρακτηριστικά του μινωικού πολιτισμού. Τα συστήματα αυτά ήταν τόσο προηγμένα ώστε να μπορούν να συγκριθούν με τα αντίστοιχα σύγχρονα συστήματα, που καθιερώθηκαν μόλις στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα στις ευρωπαϊκές και αμερικανικές πόλεις.
Σʼ αυτή τη φωτογραφική έκθεση επιχειρείται μια απεικόνιση και καταγραφή σημαντικών υδροδοτικών, υγειονομικών πρακτικών και τεχνολογιών στους αρχαίους κρητικούς πολιτισμούς. Ιδιαίτερη έμφαση σε αυτή την έκθεση αποδίδεται στο μινωικό πολιτισμό, που φαίνεται να αποτελεί την αρχή ανάπτυξης υδραυλικών και υγειονομικών τεχνολογιών, όπως είναι: τα υδραγωγεία, οι στέρνες, τα πηγάδια, τα συστήματα υδροδότησης και αποχέτευσης και η χρήση νερού για αναψυχή και προαγωγή του αστικού περιβάλλοντος.
Υδραγωγεία. Στην αρχαία Κρήτη από τη μινωική μέχρι την ενετική περίοδο είναι γνωστά πάνω από 40 υδραγωγεία. Τα πρώτα υδραγωγεία παρουσιάζονται στη μινωική εποχή, που πιθανόν είναι τα πρώτα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Τέτοια είναι τα υδραγωγεία της Κνωσού, των Μαλίων, της Τυλίσου και άλλα. Αρκετά υδραγωγεία κατασκευάσθηκαν και λειτούργησαν κατά τη διάρκεια των Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών περιόδων.
Στέρνες. Πέντε τεκμηριωμένες στέρνες είναι γνωστές από τη μέση και ύστερη μινωική περίοδο (2000-1200 π.Χ). Αυτές είναι δύο στον Πύργο Μύρτου και από μια στην κεντρική πλατεία του ανακτόρου της Ζάκρου, στις Αρχάνες και στην οικία F. Οι τεχνολογίες αυτές αναπτύχθηκαν από προγενέστερους τύπους όπως αυτός της οικίας στο Χαμαϊζι και βελτιώθηκαν περαιτέρω στους μετέπειτα πολιτισμούς και είχαν σημαντική ανάπτυξη, κυρίως στην Ανατολική Κρήτη μέχρι τα μέσα του περασμένου αιώνα.
Πηγάδια. Οι πρώτες τέτοιες τεχνολογίες αναπτύχθηκαν επίσης στη διάρκεια της μέσης μινωικής εποχής (ca. 2000-1550) στην περιοχή του “ανακτόρου” της Κνωσού. Η χρήση πηγαδιών ήταν πιο εκτεταμένη κυρίως στην Ανατολική Κρήτη εξαιτίας των περιορισμένων επιφανειακών υδατικών πόρων. Ετσι, σε ανάκτορα και πόλεις, όπως της Ζάκρου, του Παλαιόκαστρου και της Ιτάνου η χρήση υπόγειου νερού ήταν υποχρεωτική. Οι τεχνολογίες χρήσεις υπόγειων νερών συνεχίστηκαν και αναπτύχθηκαν περαιτέρω στη διάρκεια μετέπειτα πολιτισμών. Αυτή η τεχνολογική ανάπτυξη δημιούργησε μια σημαντική παράδοση σε όλη την Κρήτη με αποτέλεσμα ακόμη και σήμερα η υδατική οικονομία της νήσου να βασίζεται σε υπόγεια νερά.
Αλλες εγκαταστάσεις. Στους αρχαίους κρητικούς πολιτισμούς αναπτύχθηκαν επίσης άλλες υδραυλικές εγκαταστάσεις, όπως πήλινοι σωλήνες διαφόρων διατομών και διαστάσεων, ανοικτοί ή κλειστοί, μολύβδινοι αγωγοί διαφόρων διαστάσεων, πέτρινοι αγωγοί σχήματος ανεστραμμένου Π και κτιστοί αγωγοί βαρύτητας, κυρίως σε αποχετευτικά συστήματα.
Υδροδότηση μινωικών οικισμών. Οι τεχνολογίες υδροδότησης των μινωικών οικισμών παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με κλιματικές, υδρογεωλογικές και άλλες συνθήκες της κάθε δεδομένης περιοχής. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι υδροδοτήσεις των Κνωσού, Φαιστού και Ζάκρου.
– Η υδατοπρομήθεια της Κνωσού βασιζόταν σε υπόγειους και επιφανειακούς (πηγών) υδατικούς πόρους. Η υδροδότηση με πόσιμο νερό (μεταφορά και διανομή) γινόταν με δίκτυο κλειστών πήλινων αγωγών αλλά με αγωγούς βαρύτητας.
– Αντίθετα, η υδατοπρομήθεια της Φαιστού, εξαιτίας της θέσης της βασιζόταν κυρίως σε όμβρια νερά. Αυτά συλλέγονταν από τα προαύλια και άλλους ελεύθερους χώρους του παλατιού και αποθηκεύονταν σε υπόγειες δεξαμενές. Προηγουμένως το προς αποθήκευση νερό διερχόταν δια μέσου ειδικού αμμόφιλτρου. Επίσης, οι ελεύθεροι χώροι συλλογής των ομβρίων διέθεταν ειδικό σύστημα αποχέτευσης και καθαρισμού τους πριν από τη συλλογή των προς αποθήκευση νερών, καθώς και ειδικό σύστημα συλλογής και διοχέτευσης των προς αποθήκευση νερών στις προαναφερόμενες δεξαμενές.
– Τέλος, η υδατοπρομήθεια της Ζάκρου βασιζόταν σε υπόγειους υδατικούς πόρους. Ενα χαρακτηριστικό γνώρισμα του παλατιού της Ζάκρου ήταν τα πηγάδια του και ο εξοπλισμός άντλησης υπόγειου νερού.
Πηγή:
Πατρίς 22/08/2006
